Ankara’da Din Psikolojisi ve Manevi Bakım Çalıştayı Yapıldı

24 Mayıs 2012

 

İleri evredeki hastalar ve felçliler öncelikli olmak üzere tedavi altındakilere manevi destek vermek için hazırlanacak programda din görevlileri de çalışacak.

Sağlık Bakanlığı Ankara’da 1. Manevi Bakım Çalıştayını yaptı. Manevi Bakım Çalıştayında hastalara manevi destek verilmesiyle ilgili çalışmalar, değişik bilim dallarından gelen bilim adamları tarafından ele alındı.

Yapılan açıklamada manevi destek programları 2013 yılından itibaren hastanelerde, bakım merkezlerinde ve evde uygulanmaya başlayacak. Bu alanda hizmet verecek olanlar arasında hastaların dinlerine göre din görevlileri (manevi bakım elemanları) de yer alacak.

Evde bakım hizmeti kapsamında uygulanması düşünülen manevi destek programlarında din psikolojisinden yararlanılacak. Konunun tartışıldığı Manevi Bakım Çalıştayı, Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığının işbirliğiyle Ankara’da yapıldı

Bu konuda konuşan Meclis Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Başkanı Cevdet Erdöl, insanları sağlıklı hallerinde ve hastalıklı hallerinde mutlu yaşatabilmede manevîyatın da etkileri olduğuna işaret ederek bu konularda da destek verilmesinin yararlarına dikkat çekti. Erdöl, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde yapılanları hastalara şifa verme konusundaki manevi destek çalışmalarına örnek gösterdi.

2013 yılında başlatılması düşünülen “manevî bakım”, evde bakım hizmeti kapsamında destek programı olarak yürütülecek. Hastalıklarının ileri devresinde olanlar ve felçliler öncelikli olmak üzere psikolojik sorunları olan hastalar, engelli çocuklar ve aileleri uygulama kapsamında olacak.

Uygulamada din görevlilerinden de yararlanılacak. Bu kapsamda kişinin mensup olduğu dine göre görevlendirme yapılacak. Müslüman hastalar için imam (ilahiyatçı), Hristiyan hastalar için papaz, Museviler için haham görevlendirilerek hastaya manevi destek vermeleri sağlanacak.

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Orhan Koç;

"Kişiler trafik kazasında felç kalabiliyor, yatağa bağımlı kalabiliyor, kanser olabiliyor, kalp krizi geçirebiliyor. Bu hastalığı kişiye anlatılırken bunun manevi boyutunu da işe katarak anlatmak tedaviye uyum için önemlidir’’ diye konuştu.

Çalıştayda altyapısı belirlenecek din psikolojisi ve manevi bakım uygulamasının, 2013 yılına yetiştirilmesi hedefleniyor.

I. DİN PSİKOLOJİSİ VE MANEVİ BAKIM ÇALIŞTAYI (Ankara 24 Mayıs 2012 Hilton)

Çalıştay konu ile ilişkili bilgilendirme, açılış konuşmaları ve sunuların ardından dört gruba ayrılmış; her grupta yer alan uzmanların değerlendirmeleri çerçevesinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

A: I. GRUP

Manevi Bakım Uzmanlarının Görev Tanımı: Manevi bakım uzmanlarının görev tanımlarına yönelik aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:1-Hastaların din ve hayat görüşlerine dayalı olarak profesyonelce yardım ve eşlik etmek; 2-Etik konularda kurum politikalarının geliştirilmesine danışmanlık etmek; 3-İletişim tekniklerini kullanabilecek beceriye sahip olmak (etkin dinleme, empatik yaklaşım); 4-Hastalara yönelik emir ve telkinde bulunmadan teselli ve teskin edici (rahatlatıcı) bir dil kullanmak; 5-Hastaların hastalığı ya da problemi ile ilişkili olumsuz dini düşünceleri olumluya dönüştürmesine katkıda bulunmak; 6- Verilen hizmetin sadece hastalara yönelik değil, istendiği taktirde hasta yakınlarına da dönük olarak sürdürmek;7- Hastalara rehabilitasyon sürecinde de destek olma ve eşlik etme; 8-Hastaların topluma yeniden uyum sağlamasına katkıda bulunmak.

B: II. GRUP

Manevi Bakım Uzmanlarının Hedef Kitlesi; Hastaneler, Palyatif Bakım Merkezleri ve Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri’dir. Manevi Bakım Uzmanlarının Eğitiminin,İlahiyat Fakültelerinin din psikolojisi anabilim dalında Master ve Doktora yapmış uzmanlarından yetişmelisi, adayların örgün öğretim kurumlarındaki İlahiyat Fakültelerinden mezun olmaları ve en az bir yıllık (iki dönem halinde) bir eğitim sürecinden geçmeleri gerektiği vurgulanmıştır. Bu eğitim süreci içerisinde Anatomi, Maneviyat, Palyatif tıp, Psikoloji gibi derslerin yer alması vurgulanmış; sağlık personeline yönelik “Manevi Bakım” konusunda hizmet içi eğitime alınmaları vurgulanmıştır. Bu eğitimde Manevi Bakıma Giriş, Maneviyat , İletişim Becerileri, Hastaya Yaklaşım, Farklı Hastalık Tiplerinde Olan Hastaya Yaklaşım (Psikotik, İntihar, depresyon, obsesif-kompolsif, alkol ve madde kullanımı) gibi derslerin yer alması, Manevi Bakım Uzmanlarının bir ekip içinde görev almaları ve bu ekibin “Manevi Bakım” konusunda eğitilmesidir.

C: III. GRUP

Manevi Bakım Uzmanlarının Çalışma Alanları: İki grup altında toplanmıştır Birinci olarak Kurumsal Manevi Bakım Uzmanları (Diplomalı). Bunlar Sağlık Bakanlığı Kurumları (hastane, rehabilitasyon merkezleri), Hapishaneler, Bakımevleri, Ordu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (Çocuk Yuvaları ve Yurtları). İkinci olarak Koruyucu Manevi Bakım Hizmetleri (Sertifikalı). Bunlar da Aile Sağlığı Merkezleri, Aile Yaşam Merkezleri, Çocuk ve Gençlik Merkezleri, Okullar (Lise, Ana Okulları vb), Dernekler, Farklı Kurum Çalışanları, Gazi Dernekleri, Kadın Sığınma Evleri, Kriz Yönetim Merkezleri (Deprem ve diğer doğal Afetler), Emniyet Genel Müdürlüğü, Tele bakim Merkezleri’dir. Ayrıca araştırma merkezleri ve üniversitelerde Manevi Bakim Araştırma Merkezleri, Ulusal Manevi Bakım Enstitüleri gibi kurumların kurulması ve yeni anayasa için mevzuat çalışmasının yapılması kararları alınmıştır.

D: 4. GRUP

Karşılaşılabilecek Problemler ve Çözüm Önerileri: Manevi bakım uzmanlarının karşılaşılabilecekleri problemler iki temel başlık altında toplanabilir. Birincisi teorik problemler: Manevi bakım uzmanlarının karşılaşabilecekleri teorik problemler eğitim, müfredat, sertifikasyon, hukuksal altyapı, ekonomik, hiyerarşik ve etiksel olmak üzere yedi alt bölümde incelenmiştir. Uygulama ile ilişkili problemler ise çalışma mekânları, klinik uygulamalar, taleple ilişkili problemler, hedef kitlesi ve hasta uzman ilişkisi olmak üzere beş alt grup altında toplanmaktadır. Bu belirtilen problemlere yönelik öneriler ise kısaca şu şekilde sıralanmıştır: Eğitim konusunda ilk olarak uzman eğitimine yer verilmesi ve din psikolojisi doktora derecesine sahip olanların 2-3 aylık psikoloji, iletişim, hastalıklar konusunda alan uzmanları tarafından eğitilmeleri ve sertifikasyonlarının yapılması. İkinci aşamada ise ilahiyat mezunlarının din psikolojisi alanında Tezsiz Yüksek Lisans yaparak bu eğitimi almalarıdır. Müfredatların alanla ilişkili akademik kadronun belirlemesi ile oluşturulması, hukuksal alt yapının mevzuatla belirlenmesi, hasta mahremiyeti ve uzman haklarına gerekli etiksel alt yapının hazırlanması, hiyerarşide doktorlarla aynı statünün verilmesi ve maaşların buna göre düzenlenmesi gibi konular yer almaktadır.

Manevi Bakım Uzmanlarının hedef kitlesi Palyatif Bakım Merkezleri, Hastaneler, Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri’dir. Manevi Bakım Uzmanı yetiştirme programı multidisipliner bir bakış açısına sahip olmalıdır.Manevi Bakım Uzmanı, uzman bir ekibinin içinde yer almalıdır. Özellikle kanser hastaları, ekibi benimsemekte ve ekibe bağlanmaktadır. Hastanın isteği de dikkate alınarak “doktor, hasta yakını, psikolog” değerlendirmesi sonucunda hasta, manevi bakım hizmeti alabilmelidir.

Manevi Bakım Uzmanı yetiştirme programı “kısa, orta ve uzun” vadeli olmalıdır. Kısa vadede “Din Psikolojisi Tezsiz Yüksek Lisans Programı” açılmalı ve manevi bakım uzman adayları bir yıl (iki dönem halinde) eğitime alınmalıdır. Orta vadede bütün sağlık çalışanlarına ve manevi bakım uzmanlarının görev yapacağı ekiplere yönelik “Manevi Bakım Eğitimi” programı düzenlenmelidir. Uzun vadede “Din Psikolojisi Doktora Eğitimi” mezunu “Manevi Bakım Uzmanları” yetiştirilmelidir.

Sağlık çalışanlarına yönelik olmak üzere eğitim programında şu derslere yer verilmelidir:

• Palyatif Bakım ve Maneviyat (Hastalara rehberlik edilmesi, dinlenmesi)

• Manevi Bakıma Giriş (Konu, Alan, Görevi, Yöntem, Manevi Bakım Faydaları, Manevi Bakım Uzmanlığı Meslek Tanıtımı)

• Hastanın Manevi İhtiyaçlarını Tanıma

• Hasta, Hasta Yakını, Tedavi Ekibi İletişimi ve Etkin Dinleme

• Tükenmişlik ve Stresle Başetmede Değerler Psikolojisi

• Dini Başa Çıkma

Manevi Bakım Uzmanı Eğitim Programı’nda ise şu derslere yer verilmelidir:

• Palyatif Bakım ve Maneviyat

• Bütüncül Yaklaşıma Göre İnsan

• Kanser ve Diğer Hastalıklarda Zihinsel, Bedensel, Ruhsal ve Manevi Yaklaşım

• Anatomi ve Psikolojiye Giriş

• Varoluşsal Krizlerle Yüzleşme

• Kanser ve Diğer Hastalıklarda Hasta ve Hasta Yakını ve Tedavi Ekibi İletişimi ve Etkin dinleme

• Yaslar, Kayıplar ve Maneviyat

• Bedensel Hastalıkların Ruhsal ve Psikolojik Temelleri

• Kanser ve Diğer Hastalıklarda Duygusal Süreçler

Bütün derslerde Anadolu Kültür Motifleri (Ahmet Yesevi, Hacı Bektaş-ı Veli, Hacı Bayram-ı Veli, Yunus Emre, Erzurumlu İbrahim Hakkı )işlenmelidir.