Hemşirelik, Yaşlı Ve Engelli Bakım Bölümlerinde Okuyanlara Müjde
Rağbet Yayınlarından 4 Kitaptan Oluşan Bakım Seti Çıktı: Sosyal Bakım, Manevî Bakım, Bakım Güvenliği Ve Bakım Terimleri
23 Nisan 2015
Alanında uzman olan Prof. Dr. Ali Seyyar ile Doç. Dr. Nurullah Kurutkan hocaların ortaklaşa hazırladıkları bakım ile ilgili kitapları Rağbet Yayınlarından çıktı. Alanında ilk olan SOSYAL BAKIM, MANEVÎ BAKIM ve BAKIM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ Kitapları Ali Seyyar’a ait iken BAKIM GÜVENLİĞİ kitabı ortaklaşa kaleme alınmış multi-disipliner bir rehber kitabı niteliğindedir. Kitaplar hakkında kısa bilgiler vermek gerekirse:
1.) SOSYAL BAKIM: Bu çalışmanın ilk baskısı, T.C. Başbakanlık, Özürlüler İdaresi Başkanlığının talebi üzerine Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından 2004 yılında gerçekleştirilmişti. İkinci baskısı ise 2007 yılında Şefkatli Eller Yayınları tarafından yapılmıştı. Şimdi ise okuyucularım, sosyal bakım alanında halen ilk olan bu kitabımın üçüncü baskısı ve yenilenmiş hâliyle yeniden tanışacaklardır. Bu zaman zarfında sosyal ve manevî bakım kitaplarımızın kendi toplumsal şartlarımıza uygun bakım modeli arayışı içinde referans olarak kabul görmüş olduğundan dolayı fevkalade memnuniyet duydum. Engelli ve yaşlılara dönük bakım hizmetlerinin, her ülkenin kendi millî kültürüne göre biçimlendirilmiş bakım modellerine göre dayandırılması gerekmektedir. Bu yönüyle çalışmalarımızın yöneticiler (uygulayıcılar) ve akademisyenler tarafından ilgi görmesi, ayrı bir sevinç kaynağıdır. Son beş yılda Türkiye’de engelli ve yaşlı hizmetleri alanında gerek idarî, gerekse sosyal ve manevî bakım açısından bazı önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunlardan bazılarını burada kısaca zikretmek isterim: - Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 2011 yılına kadar çalışmalarını sürdürmüş ve 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 08.06.2011 tarihinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulmasıyla Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü olarak yeniden yapılandırılmıştır. - Türkiye’de pek bilinmeyen sosyal ve manevî bakım kavramının önemi yavaş yavaş anlaşılır hâle gelmiş ve bu doğrultuda son yıllarda engelli-yaşlı bakım merkezlerinde, hastanelerde, hapishanelerde istihdam edilmek üzere devlet destekli sosyal ve manevî bakım elemanı yetiştirme projeleri geliştirilmiştir. Bunun yanında STK’ların ve üniversitelerin girişimleri ile sosyal bakım sempozyumları düzenlendiği gibi ilgili Bakanlıkların inisiyatifi ile manevî bakım çalıştayları bile yapılmıştır. - Üniversitelerde iki yıllık “Yaşlı Bakımı” eğitim programlarının açılmasından sonra başta Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi olmak üzere birçok üniversitede “Engelli Bakımı ve Rehabilitasyonu” programları açılmıştır. -----Bütün bu örnekler, kurum veya evlerinde yaşayan bakıma muhtaç engelli ve yaşlıların yakın zamanda daha kaliteli bakım hizmetlerine kavuşacaklarını gösteren güzel gelişmelerdir. Yakın bir gelecekte ihdas edilmesini ümit ettiğim Sosyal Bakım Sigortası ile birlikte Türkiye’de yaşayan bütün bakıma muhtaç kişilere, gelir testine tâbi tutmaksızın, daha kapsamlı maddî ve manevî destek sağlanacağı gibi, bakım sektöründe istihdam edilecek olan sosyal veya manevî bakım elemanlarının da sosyal güvencesi temin edilmiş olacaktır. Sorumlu akademisyenler olarak bize düşen görev, bakıma muhtaçların saadet ve huzuru için bu alanda daha çok çalışmak ve sosyal bakım mesleğini benimseyen profesyonel bakım elemanları yetiştirmektir.
2.) MANEVÎ BAKIM: Ülkemizde de Sakarya Üniversitesinin çalışkan ve velûd hocalarından Prof. Dr. Ali Seyyar bizde ihmal edilmiş bu önemli konuyla ilgilenen nadir bilim adamlarımızdandır. Sosyal siyasetle ilgili pek çok eserinin yanında, genel anlamda manevî sosyal hizmetler, dar anlamda sosyal ve manevî bakım uygulamalarına yeni açılımlar sağlayan çok değerli kitapları çıktı. Multi disipliner bir yaklaşımla millî kültürümüze ve geleneksel aile yapımıza uygun bir yaklaşımla kaleme aldığı kitapların içinde “Tıbbî Sosyal Hizmetlerde Manevî Bakım” kitabının ayrı bir anlamı vardır. Bütün bu orijinal çalışmaların, Türkiye’de alanında bir ilk olduğunun altı çizilmelidir. Tek başına bu çalışmalar bile Manevî Bakım’ın bizde de bir bilim dalı haline getirilmesi için, yeterli kaynak sayılabilirler. Hemşirelik Yüksek Okullarında, Tıp ya da İlahiyat Fakültelerinde böyle bir dersin bulunması veya bu isim altında müstakil bir bölümün açılması, insanı ruh/beden bütünlüğü olarak ele alma adına modern bir uygulama olabilir. Bütüncül bakım hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olan Manevî Bakım anlayışının, gerek sağlık sektöründe, gerekse sosyal bakım hizmetlerinde bundan böyle kurumsal bir nitelik kazanmasını ümit ederim. “Tıbbî Sosyal Hizmetlerde Manevî Bakım” isimli çalışmanın, hasta, özürlü ve yaşlıların sorunlarıyla ilgilenen özellikle hekimlere, hemşirelere, sosyal hizmet uzmanlarına ve bakıcı personele son derece faydalı olacağını düşünüyorum. Sözü daha fazla uzatmadan sizleri Prof. Dr. Ali Seyyar hocamızın bu çalışmasıyla baş başa bırakıyorum. Gayret bizden, muvaffakiyet Rabbimizden…(Prof. Dr. Faruk Beşer).
3.) BAKIM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ: Bakım, genellikle sağlık hizmetlerinin özü olmakla birlikte bütüncül bakış anlayışı ve yaklaşımı boyutuyla sosyal ve manevî destek hizmetlerinin de bir parçasıdır. “Bakım Terimleri”, tıbbî, sosyal ve manevî bakım hizmetlerinde kullanılan ilmî ve meslekî kelimelerden oluşmaktadır. Bakım bilim ve meslek dalının karmaşık özelliklerini ve kendi içindeki zengin kültürü anlatan bu terimler, çok boyutlu anlamlar ihtiva eden, yeni ve farklı kapıları aralayan kelimelerdir. Bu yönüyle “Bakım Terimleri”, bakım bilim ve mesleğine ait temel bilgilerden oluşan bir çalışmadır. Bakım hizmet sisteminin yapılandırılması, organizasyonu ve(ya) uygulamalarında yer alacak aktörler, bakım bilimine ait ne kadar çok kavram bilirlerse, meslekî bilgi ve birikimleri de o nispette sağlam temellere dayanacaktır. “Bakım Terimleri”nin ifade ettikleri anlamlar, ne kadar iyi kavranıp öğrenilir ve içtenlikle tatbik edilirse, bakım kültürü ve dolayısıyla bakım hizmetlerinde kalite de o oranda yüksek olacaktır. Bakım Terimleri Sözlüğü’nün hedef kitlesi, bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan bakıma muhtaç kişiler ve onlara bakan aile fertleridir. Bu yönüyle bu çalışma, bakımla dolaylı veya dolaysız bir biçimde ilişkisi olan herkesin yararına olacaktır. Sözlük, bakım dünyasını keşfetmemize, bakım imkân ve tercihlerimizin belirlenmesine, bakım ilişkilerinin yeniden yapılandırılmasına, bakım (güvence) sistemlerinin oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Kısacası bu çalışma, genelde sosyal hayatımızı, özelde bakım hizmetlerini geliştirecek bilgi, ilham ve kararlılık kaynaklarına ulaşmamıza rehber olacaktır. Şefkatli Eller Yayınları tarafından neşredilen ilk baskıda 1300 civarında terim içeren sözlüğümüzün yeni baskısında yaklaşık olarak 1400 terim yer almaktadır. Bu yeni çalışmanın, başta sağlık personeli olmak üzere sosyal hizmet uzmanı, bakıcı personel ve bakım hizmetlerinde aktif rol alan herkes için faydalı bir kaynak olmasını diliyorum. Diğer yandan Yaşlı Bakım bölümlerinin yanında son yıllarda üniversitelerimizin Sağlık Meslek Yüksek Okulları çatısı altına açılan Engelli Bakım ve Rehabilitasyon bölümlerinde okuyan öğrenciler için bu çalışma, önemli bir başvuru kaynağı olacağına inanmaktayım.
4.) BAKIM GÜVENLİĞİ: Bakıma muhtaç durumunda olan engelli, yaşlı ve hastalar, her zaman bizim samimî ilgimize ihtiyaç duyarlar. Onlara merhamet, şefkat, sevgi ve ilginin yanında kaliteli ve dolayısıyla onları memnun edici bakım hizmetlerinin de verilmesi kaçınılmazdır. Etkili ve kaliteli bakım hizmetleri birden ortaya çıkmaz, tedricî bir biçimde yani zamanla elde edilen yeni bilgi ve tecrübelerle oluşur ve gelişir. Kim bilir şu anda belki de evinizde bakıma muhtaç hâle gelmiş, sizin varlığınızla ancak hayatını idam ettirebilen bir yakınınıza şu veya bu şekilde bakım hizmetleri veriyorsunuzdur. Artan bakım yükümlülükten kaynaklanan ilave sorunlar ve külfetler, daha güçlü bir sosyal sorumluluk anlayışı ile göğüslenmesi gerekmektedir. Bu aşamadan sonra sorumluluğun çoğu zaman başkalarıyla paylaşılması, hem bakıcı, hem de bakıma muhtaç kişinin sağlığı ve huzuru açısından faydalı olacaktır. Bir başka ifadeyle diğer aile fertleri, komşular ve(ya) profesyonel bakıcılar, bakım sorumluluğunun bir parçası olabilirler. Bakım sorumluluğunun bütünü sadece bir kişiye verilmesi halinde yük altında boğulan bakıcının enerjisi azalabilir ve tükenmişlik sendromu denilen bir bitme sürecine girebilir. Bu süreç zarfında, bakıma muhtaç kişi ile bakıcısı arasındaki ilişki sarsılabilir ve neticede bakım kalitesi de düşer. İşte bu sorunlara parmak basan elinizdeki bu kitap, bu yönüyle hem bakıcı aile fertlerine, hem bakım sektörü alanında çalışan bakım elemanlarına, hem de engelli ve yaşlı bakım bölümlerinde okuyan öğrencilere teorik ve pratik bilgiler sunmaktadır. Kitabın ilk üç bölümü, başta “Amerika Yaşlılık ve Özürlülük Hizmetleri Başkanlığı” tarafından basılan “Caregivers Handbook” (Bakıcılar İçin El Kitabı) olmak üzere Batı Dünyasında evde bakım hizmetleri alanında yayınlanan rehber kitapçıklarının incelenmeleri sonucunda ortaya çıkmıştır. Yabancı kaynaklardan tercüme yoluyla elde edilen bilgilerin önemli bir kısmı, Türkiye’de yaşayan ailelerin sosyo-kültürel yapılarına uygun bir şekilde gözden geçirilerek değerlendirilmiştir. Kitabın diğer bölümlerinde geniş anlamda kurumlarda bakım güvenliği, dar anlamda hasta güvenliği konularına yer verilmiştir. Kısacası kitapta bakım hizmetlerini etkinleştiren pek çok faydalı bilgi, öneri ve ufkunuzu açabilecek yeni fikirler sunulmuştur. Bunların hepsine birden ve her zaman ihtiyaç duymayabilirsiniz ama bu bilgilerin birçoğunun yararlı olduğunu ve bir gün bunlara müracaat etmeniz gerektiğini tahmin edebilirsiniz. Dolayısıyla şu veya bu şekilde bakım hizmetlerinde bulunan duyarlı kişiler için bu kitap, rehber niteliğinde bir el kitabıdır.
